Theo thuyết của tôn sư Vịnh Xuân Diệp Vấn, Ngũ Mai chính là sư tổ sáng tạo ra những chiêu thức tiền khởi của Vịnh Xuân Quyền. Phát xuất từ một lần quan sát một trận chiến đấu giữa rắn và hạc (xà hạc tương tranh), với căn bản võ công uyên thâm, bà đã kết hợp những yếu tố độc đáo của xà (âm nhu, tượng trưng cho đất, chủ về khí) và hạc (thanh cao, tượng trưng cho trời, chủ luyện tinh) để tạo ra một hệ thống kỹ thuật chiến đấu mới đặc biệt nhưng chưa đặt tên. Sau khi hoàn thiện hệ thống kỹ thuật mới này, bà đã truyền lại cho một nữ đệ tử có tên là Nghiêm Vịnh Xuân để cô có thể tự vệ trước những tên cường đạo. Về sau, Nghiêm Vịnh Xuân đã truyền lại môn võ này cho chồng mình là Lương Bác Trù. Ông này về sau đã lấy tên vợ mình để đặt cho môn võ mới khi truyền dạy cho các đệ tử.

Một số thuyết khác lại cho là Vịnh Xuân quyền không phải bắt nguồn như trên mà từ Bạch Hạc quyền. Những câu truyện dân gian kể rằng Ngũ Mai ở tại chùa Bạch Hạc và ở đó bà chứng kiến một trận xà hạc thư hùng. Nghiên cứu những kỹ thuật của hai con vật này, bà chế tác một môn võ mới đặt tên là Bạch Hạc quyền. Sau đó bà vân du đến Quảng Tây và gặp Miêu Hiển tại đó. Sau này Miêu Hiển đã phối hợp Bạch Hạc quyền với võ công sẵn có của mình để hình thành Vịnh Xuân quyền.

Một truyền thuyết cổ khác cho là võ công của Ngũ Mai có nguồn gốc từ Nhạc gia quyền, do danh tướng nhà Tống là Nhạc Phi đã sáng chế ra. Một trong những kỹ thuật đó mang tên Hình ý quyền, được các đạo sĩ tu luyện tại núi Nga Mi tập luyện và lưu truyền qua nhiều thế hệ. Ngũ Mai và Bạch Mi Đạo nhân là hai cao thủ chân truyền cuối cùng. Về sau, Bạch Mi lập ra môn võ mang tên mình (Bạch Mi phái) còn Ngũ Mai truyền dạy môn võ này cho các đệ tử và họ đặt tên môn võ là Vịnh Xuân (khúc ca ca ngợi mùa xuân).